Dit artikel is afkomstig uit het AD. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

Rondbanjerende toeristen, het kabbelende water van de gracht en de prachtige gotische bogen van de Oude Kerk, allemaal in haarscherp, liefdevol detail overgebracht naar de digitale wereld. Beelden van Call of Duty: Modern Warfare 2 gingen de afgelopen week als een lopend vuurtje rond op sociale media, ze waren bijna niet van echt te onderscheiden.

Deels daarom streek een delegatie van makers en acteurs van Call of Duty afgelopen vrijdag neer in Amsterdam. "We liepen er net zelf, en ik wist nauwelijks wat ik zag", zegt narratief regisseur Jeffrey Negus. "Het is zo maf om opeens op een echte plek te zijn die je alleen digitaal hebt meegemaakt."

Negus en hoofdschrijver Brian Bloom zochten een locatie waar slechteriken hun goederen via het water konden wegsmokkelen, met 'een stijl zoals we die niet eerder in Call of Duty hebben gezien'. Helden Captain John Price en Kyle Garrick jagen daar op handlangers van een kwaadaardige terroristische groepering, Al-Qatala.

Een mooi moment voor Nederland, maar lang niet alle landen krijgen die behandeling, zegt de Egyptisch-Nederlandse gamemaker Rami Ismail. "Als het gaat om het Midden-Oosten, dan bedenken ze liever zelf een land. Daar plakken ze dan een hoop Arabische stereotypen op. Het wordt een soort Arabistan."

Volgens Jeffrey Negus en Brian Bloom is dat juist om te voorkomen dat de reeks te veel de werkelijkheid nabootst. "Dit is allemaal fictie. We willen wel dat mensen het gevoel hebben dat het echt kán gebeuren, maar niet dat het echt ís."

Er wordt wel onderzoek gedaan naar de echte culturen waar bijvoorbeeld 'Urzikstan', het thuisland van Al-Qatala, op gebaseerd is. "We zoeken naar haakjes in de werkelijkheid, maar we willen geen echte bewegingen gebruiken", zegt Bloom. Om te voorkomen dat de game kwetsend kan zijn, heeft Al-Qatala bijvoorbeeld geen banden met wat voor religie dan ook.

Volgens Ismail werkt dat echter niet. "Nu breng je een hele regio terug tot stereotypen, in plaats van echte mensen en culturen. Zo maak je het acceptabel om op Arabieren te schieten. Het is Amerikaanse oorlogspropaganda." Ismail maakt zich daar zorgen om: door de realiteit zo plat te slaan, kunnen de makers het bestaande negatieve beeld van het Midden-Oosten versterken.

Ook zijn er wat 'vreemd specifieke' momenten te noemen in eerdere edities van Call of Duty, zegt gamer Gianni Abdoelhak, die zich bekeerde tot de islam. "Zo was er een Braziliaans gebied, Favela, in de oorspronkelijke Modern Warfare 2 (2009), waar je een schilderij vond met de woorden 'Allah is mooi' erop in het Engels - op het toilet. En in de zombie-modus van Call of Duty: Vanguard (2019) lag er een kapotgescheurde koran in een plas bloed op de grond. Je denkt dan: dat is mijn heilig boek, waarom doe je dat?"

Zelf verbaast Abdoelhak zich vooral over de manier waarop Arabische landen geportretteerd worden. "Het is heel stereotyperend, het is er altijd oorlog, vol kapotgeschoten gebouwen." Zelf heeft hij er 'geen emotie bij'. "Maar zo ben ik, ik word ook niet boos als iemand iets zegt over de islam. Toch lijkt het me best confronterend."

Toch kan Abdoelhak ook wel begrijpen waarom het zo gaat, vertelt hij. "Het zijn Amerikaanse makers die een game voor Amerikanen maken."

Hij denkt dat het langzaamaan minder erg zal worden. Niet omdat de schrijvers er beter mee omgaan, maar omdat de manier waarop Call of Duty gespeeld wordt verandert. "Tegenwoordig spelen mensen het meer om samen tegen elkaar te strijden. Dan heb je geen goederiken en slechteriken meer."

En dat ziet hij als een positieve ontwikkeling. "Je speelt samen met zo veel mensen uit andere landen. Dat creëert juist eenheid."

"Wij vonden het bij het vorige deel belangrijk om juist ook een held uit dat gebied te hebben", zegt Bloom. Rebellenleidster Farah Karim besluit in die game om samen te werken met de Amerikaanse en Britse helden om Russische terroristen en Al-Qatala te verslaan. De schrijvers wilden van haar een menselijke heldin maken.

Op die manier wil Bloom in de games nadrukkelijk onderscheid maken: het is niet zo dat een land alleen uit stereotype slechteriken bestaat. "Dat doen we dit keer ook weer. Een deel van het verhaal vindt plaats in Mexico, waar een drugskartel huishoudt. Daarom vonden we het belangrijk om ook een Mexicaanse held te hebben.

Maar volgens Ismail is dat te simpel gedacht. "Ik was wel redelijk te spreken over Farah. Ik vond het erg mooi dat ik eindelijk als een Arabische vrouw mocht spelen. Maar haar verhaal is typisch: ze is de enige goede, de rest van haar volk is moordlustig. Ze stapt uit een verzet dat kwaadaardig blijkt. Je zou dit soort verhalen niet zien over verzetsgroepen in Europa."

Dat valt ook Abdoelhak op. "In de eerste jaren waren de Nazi's de bad guys. Tegenwoordig zijn het terroristische groeperingen uit het Midden-Oosten, die dan samenwerken met ultranationalisten uit Rusland. Eigenlijk komen Russen er nóg bekaaider vanaf. Als er een held uit zo'n gebied in zit, dan is het iemand die voor de Amerikanen kiest."

De vorige Modern Warfare-game werd in Rusland uit de schappen geweerd omdat het anti-Russisch zou zijn. Ook Ismail vond de game opmerkelijk. "Er was een level dat plaatsvond op de 'Highway of Death', een snelweg die ook in het echt bestaat, tussen Kuwait en Irak. Die werd platgebombardeerd door de Amerikanen. Maar in Call of Duty hebben de Russen het gedaan."