Met U-OV verzorgen twee bedrijven openbaar vervoer in provincie Utrecht

achtergrond

Openbaar vervoer Keolis en Transdev nemen het openbaar vervoer in Utrecht op zich onder de naam U-OV. Met 2 miljard euro gaat het om de grootste vervoersconcessies van Nederland die openbaar worden aanbesteed.

Leeslijst Leeslijst

Een bus van de regionale vervoersmaatschappij U-OV bij het stationsplein in Amersfoort.

Foto Sandra Uittenbogaart/ANP

Keolis en Transdev gaan samen het stad- en streekvervoer verzorgen in de provincie Utrecht. Dat maakte de provincie dinsdag bekend. Met een waarde van in totaal 2 miljard euro gaat het om de grootste vervoersconcessies van Nederland die openbaar worden aanbesteed. De contracten hebben een looptijd van tien jaar (2025-2035).

Keolis reed al de bussen in het westen en oosten van de provincie, inclusief Amersfoort, onder de naam Syntus. Transdev is nieuw in de regio. Het voormalige Connexxion – onder meer actief in Noord-Holland Noord en Zeeland – neemt de bussen en trams over van de huidige vervoerder Qbuzz. Keolis en Transdev hebben afgesproken dat zij openbaar vervoer gaan aanbieden onder de gezamenlijke naam U-OV.

Grote verschuiving

De openbare aanbesteding in Utrecht is deel van een grote verschuiving in het regionale openbaar vervoer in Nederland. Tijdens de coronacrisis hebben provincies de contracten met vervoerders tijdelijk verlengd. Die overeenkomsten lopen nu af. Dat betekent dat dit jaar relatief veel aanbestedingen worden afgerond. In pakweg de helft van de dertig vervoers-regio’s in Nederland nemen mogelijk andere bedrijven het vervoer over van de huidige exploitanten.

‘Utrecht’ vormt een hoofdprijs voor ov-bedrijven in Nederland. In 2023 telde het stad- en streekvervoer in stad en regio 53,7 miljoen passagiers (13,1 miljoen Syntus, 31,2 miljoen U-OV bus, 9,2 miljoen U-OV tram). De provincie geeft jaarlijks 100 miljoen euro subsidie. Met de verkoop van abonnementen, een bijdrage van het ministerie van Onderwijs voor de studenten-ov-kaart en het in- en uitchecken met chipkaart en bankpas, is de geraamde omzet voor beide concessies samen 200 miljoen per jaar.

„Met de winnende inschrijvingen krijgt de Utrechtse reiziger meer en beter openbaar vervoer”, aldus gedeputeerde André van Schie (Mobiliteit, VVD) in een toelichting.

Een openbare aanbesteding is de manier waarop de contracten voor het streekvervoer in Nederland worden verdeeld. Alleen het stadsvervoer in Amsterdam (GVB), Rotterdam (RET) en Den Haag (HTM) worden onderhands gegund.

Dankzij de aanbesteding van ‘ov-concessies’ krijgt de reiziger het meeste waar voor zijn geld, is de gedachte. Marktwerking ligt vast in een Europese richtlijn en de Nederlandse Wet personenvervoer (2000). Concurrentie zou de kwaliteit van het ov moeten verhogen.

Critici betwisten dat. Vaak wint de vervoerder die het goedkoopst is, zeggen onder meer de betrokken bonden, en dat gaat ten koste van de reizigers en de werknemers. Tweede Kamerleden van onder meer SP en GroenLinks-PvdA stelden de afgelopen maanden voor dat provincies weer hun eigen regionale ov-bedrijf zouden oprichten, net als vroeger. Vervoerbedrijven noemden dat onrealistisch, onder meer vanwege de hoge investeringen.

Hausse aan aanbestedingen

Nederland telt dertig ov-concessies – van Groningen/Drenthe en Noord-Holland Noord tot Zeeland en Limburg. Verder zijn er tien ‘lijnconcessies’ voor de regiotrein en ov over water.

Een concessie is het alleenrecht om vervoer te exploiteren in een bepaald gebied gedurende een vastgestelde periode. Elke tien tot vijftien jaar organiseert de opdrachtgever – meestal de provincie – zo’n openbare aanbesteding. Vervoerders die daarop inschrijven, moeten voldoen aan een groot aantal eisen, van een minimale frequentie van lijnen tot het gebruik van zero-emissiebussen.

Een aanbesteding levert niet altijd het gewenste resultaat op. Vorig jaar bleek geen enkele aanbieder interesse te hebben in het busvervoer in Zeeland. De provincie heeft nu het contract met Transdev twee jaar verlengd.

De hausse aan aanbestedingen heeft recentelijk geleid tot een behoorlijke verschuiving in het streekvervoer in Nederland. Qbuzz nam onder meer het busvervoer in Friesland over – dat is bijna definitief, over een maand is de bezwaarprocedure van verliezer Arriva afgerond – en won daarnaast Zuid-Holland Noord (Leiden, Alphen aan den Rijn, Gouda).

EBS lijfde de drukbevolkte regio Zaanstreek in en het nam IJssel-Vecht (Apeldoorn, Zwolle) over van Keolis. Arriva verloor Friesland maar won Twente. Voor Keolis was de ‘winst’ van dinsdag belangrijk. Zonder de concessie voor de regio Utrecht zou het bedrijf zijn gemarginaliseerd in Nederland.

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 12 juni 2024.

Mail de redactie

Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?

U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.

Maximaal 120 woorden a.u.b.
Vul je naam in